Les Quatre Cents Coups (1959) - The 400 Blows

Les Quatre Cents Coups (1959)
The 400 Blows

IMDb

François Truffaut’nun yirmi yedi yaşında çektiği ilk uzun filmi. Çekildiği zamanın Paris’inde enfes bir kameranın gözünden Eyfel’in etrafında dolanarak başlıyor şölen. Siyah beyaz yapraksız ağaçlar, soğuk insansız binalar. Daha ilk sahnelerde değişik bir şeyleri, değişik bir şekilde anlatacağını hissettiriyor film. Bu nedenle Fransız sinemasında yeni dalga akımın öncüsü sayılıyor.

Filmin ismi Fransızca’da, okulu kırmak anlamına geliyormuş. on yaşlarındaki Antoine Doinel (Jean-Pierre Léaud) gözünden bakıyoruz dünyaya. O nedenle kamera oldukça oynak, haraketli ve eğlenceli. İlk sahnede sınıfta ders sırasında elden ele dolaşan çıplak bir kadın resmi tam Antoine’un elindeyken yakalanıyor öğretmene. Ceza olarak ödev veriyor öğretmen. Antoine’un ev yaşamı da pek iyi değildir. İlgisiz ve sevgisiz bir anne ve nispeten iyi ama üvey bir baba. Bu şartlar altında ödevi de yapamayınca ertesi gün okuldan kaçıyorlar en samimi arkadaşı René (Patrick Auffay) ile.

Okulun kırıldığı o gün, sinema ve lunaparkta özgürlükle geçer. Ama yolda yürürlerken Antoine annesini bir erkekle öpüşürken görür. Zaten karmaşık olan okul ve ev yaşamı anafora girer adeta. Bir sonraki gün okula gittiğinde öğretmeni niçin okula gelmediğini sorar ve Antoine, annem öldü der. Bana bu replik, yalan mı, dedirtti. Oğlundan, o çocuk, diye söz eden bir anne ölmüştür aslında çocuğun nezdinde.

Bu yalandan sonra öğretmen Antoine’un ailesi ile konuşur. Babası herkesin içinde vurur Antoine’a. İki kafadar evden kaçmaya karar verirler. Bir mektup bırakıp çeker gider Antoine. İlginçtir mektupta, bir erkek olduğunu ispatlamak üzere gitttiğini yazar. René’nin anne babası da ilgisiz ve kendi hayatlarını yaşayan insalardır. Bu sayede iki arkadaş René’lerin evinde birlikte kalmaya başlarlar. Fakat hiçbir şey istedikleri gibi gitmez. Antoine babasının işyerinden çaldığı daktiloyu satamayınca geri yerine koyarken yakalanır. Sonu belki biraz da annesinin isteği ile ıslahevi olur. Filmin son sahnesi ise, sinema tarihindeki en güzel sonlardan sayılıyor. Antoine hep kavuşmak istediği denizin kıyısındayken, gözlerimizin içine bakarken Fin yazısı beliriyor.

Film çok sade, gerçekçi ve duygusal. Müzikler harika. Antoine rolünde Jean-Pierre Léaud çok başarılı. filmin oyuncu seçmelerinden jean-pierre leaud. Okuldaki sürekli birşeyler yazmaya çalışırken sayfaya mürekkep damlatıp defterin sayfalarını yırta yırta bitiren çocuk çok tatlıydı. Kukla sahnesindeki çocukların surat ifadeleri inanılmazdı. Okuldan kaçarken bir apartmana girip kalorifer dilimlerinin arkasına saklanan okul çantaları (aynısını biz de yapardık) çok tatlıydı. Kısacası filmi izlemeyen varsa izlesin.

Rivayet odur ki René, Truffaut’nun filmini ithaf ettiği ünlü Fransız sinema eleştirmeni ve teorisyeni André Bazin’dir. Truffaut’nun en samimi arkadaşı. Filimin çekimleri başladıktan bir gün sonra ölür. Truffaut da çocukluğunda bir yerlerden bir şeylerden kaçtığında onun evinde kalmış. Bu filmde kendi çocukluğundan esinlendiği söyleniyor. Babasını tanımıyor, annesi bir başkasıyla evleniyor. Aynı sevgisiz anne. Zora giren okul yaşamı. On dört yaşında okulu bırakıyor. Onun da yaşamında ıslahevi var. Bütün kapatılma kurumları, okul, ıslahevi, cezaevi... Hatta belki aile. Nedir?

Çocukların kötü yetiştirilip mutlu olmaları, iyi yetiştirilip mutsuz olmalarından daha iyidir. (François Truffaut) 

Sanırım bu güzel düşünceye en güzel uyan şiir 
Ece Ayhan’ın

Meçhul Öğrenci Anıtı

Buraya bakın, burada, bu kara mermerin altında
Bir teneffüs daha yaşasaydı
Tabiattan tahtaya kalkacak bir çocuk gömülüdür
Devlet dersinde öldürülmüştür

Devletin ve tabiatın ortak ve yanlış sorusu şuydu:
-Maveraünnehir nereye dökülür?
En arka sırada bir parmağın tek ve doğru karşılığı:
-Solgun bir halk çocukları ayaklanmasının kalbine!dir.

Gökyüzüne uzun süre bakamıyorum çünkü geri dönüp yeryüzüne baktığımda dünya bana korkunç bir yermiş gibi geliyor. (François Truffaut)

tt0053198